Medeni Kanunumuza göre boşanma yolu ile evliliğin sonlanması hallerinde şayet koşulları oluşmuşsa bir taraf diğer taraftan tazminat alabilir. Bu tazminat maddi veya manevi yahut her ikisi de olabilir.
Boşanmada tazminat konusu Medeni Kanunu 174. maddesinde düzenlenmiştir.
“MADDE 174.- Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.
Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”
Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere burada en önemli kriter boşanmada hangi tarafın kusurlu ya da diğer taraftan daha kusurlu olduğudur. Bu yazımızda maddi ve manevi tazminatı iki ayrı başlık altında inceleyeceğiz.
MADDİ TAZMİNAT
Evlenmeyle birlikte eşler ortak hayata ekonomik anlamda da başlamış olurlar. Dolayısıyla da boşanma ile birlikte bu ekonomik birliktelik de sona erer. Bu da ekonomik birliktelikten kaynaklı bir takım menfaatlerin boşanma ile zarar görmesi anlamına gelebilir. İşte bu durumda ekonomik menfaatleri zarar gören veya evlilik devam etseydi elde edilecek muhtemel ekonomik menfaatleri ortadan kalkan taraf, diğer taraftan maddi tazminat talebinde bulunabilir.
Maddi tazminat alabilmek için aşağıdaki kriterlerin yerinde gelmiş olması gerekir.
- Kendisinden maddi tazminat talep edilen taraf boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu olmalıdır.
- Maddi tazminat talep eden taraf boşanmaya sebep olan olaylarda kusursuz olmalı ya da diğer taraftan daha az kusurlu olmalıdır.
- Boşanma, tazminat talep eden tarafın mevcut ya da muhtemel ekonomik menfaatlerine zarar vermiş olmalıdır.
- Boşanmada maddi tazminat talebinden bulunulmalıdır.
Bir diğer önemli nokta ise maddi tazminat talebinin ne zaman ve nasıl isteneceği hususudur. Maddi tazminat talebi boşanma davası ile birlikte talep edilebileceği gibi dava devam ederken herhangi bir aşamada yahut boşanma davası sonuçlandıktan sonra 1 yıl içinde de talep edilebilir. Ancak 1 yılın geçmesinden sonra zamanaşımına uğrayacağı için artık talep edilemez.
MANEVİ TAZMİNAT
Boşanma ve boşanmaya sebebiyet veren olaylar aynı zamanda eşlerden birinin kişilik haklarının da zedelenmesine sebep oluyorsa bu durumda kişilik hakları zedelenen eş diğer eşten manevi tazminat talebinde bulunabilir. Burada kişilik haklarının zedelenmesinden kasıt, boşanma ile kişinin duyduğu üzüntü, toplumsal baskı ve başkaca herhangi bir sebeple psikolojik bir çöküntü içerisine girmesi olabileceği gibi aldatma neticesinde aldatılan eşin yaşadığı duygular da olabilir.
Manevi tazminat alabilmek için gerekli kriterler maddi tazminattakilere benzese de ufak farklılıklar varıdır.
- Kendisinden manevi tazminat talep edilen taraf boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu olmalıdır.
- Manevi tazminat talep eden taraf boşanmaya sebep olan olaylarda kusursuz olmalı ya da diğer taraftan daha az kusurlu olmalıdır.
- Boşanma, tazminat talep eden tarafın kişilik haklarına zarar vermiş olmalı ve bu zararla boşanma arasında uygun illiyet bağı bulunmalıdır.
- Boşanmada manevi tazminat talebinden bulunulmalıdır.
Manevi tazminat talebinin ne zaman ve nasıl isteneceği hususu aynı maddi tazminatta olduğu gibi, boşanma davası ile birlikte talep edilebileceği gibi dava devam ederken herhangi bir aşamada yahut boşanma davası sonuçlandıktan sonra 1 yıl içinde de talep edilebilir. Ancak 1 yılın geçmesinden sonra zamanaşımına uğrayacağı için artık talep edilemez.
Bütün bu bilgiler dahilinde boşanma davalarında tazminat talepleri hukuki bilgi ve deneyim gerektiren bir konudur. Hukuki prosedür ve yöntemlere uygun şekilde atılması gereken adımlar bu konuda bilgi ve tecrübesi olan bir avukat tarafından takip edilmelidir. Akdi takdirde ileride geri dönüşü mümkün olmayan hak kayıplara ve maddi kayıplara yol açılabilir.
