Trafik Kazası Sonrasında Ne Yapmam Gerekiyor, Haklarım Nelerdir?
Gerek yaralanmalı, gerek ölümlü, gerekse sadece maddi hasarlı trafik kazası olsun, bir trafik kazasından sonra akla gelen sorulardan birisi de kaza nedeniyle başvurulacak hukuki yollar ve özellikle maddi/manevi tazminat konusudur.
Maddi ve manevi tazminat davaları genel olarak kazada kusuru olan taraf ile birlikte onun zorunlu trafik sigortasını yapan sigorta şirketine karşı açılacak dava türleridir.
Bu yazımızda, meydana gelen bir trafik kazası sonrasında “hangi haklara sahibim”, “başvurabileceğim hukuki yollar nelerdir”, “maddi ve manevi tazminat nasıl alırım” ve “hangi yolları izlemem gerekiyor” “ne kadar tazminat alırım” gibi sorularınızı cevaplayacağız.
Öncelikle konuyu “ölümlü kaza”, “yaralanmalı kaza” ve “sadece maddi hasarlı kaza” olmak üzere üç ana başlık altında incelemekte fayda var çünkü her birinde sahip olduğunuz haklar ve izlenecek yollar farklılık göstermektedir.
Trafik Kazası Sonrası Kimler Dava Açma Hakkına Sahiptir?
Bu durum, trafik kazası sonrasında ölüm ve yaralanma hallerine göre değişiklik göstermektedir.
Şayet kaza neticesinde maddi hasarla birlikte sadece yaralanma var ve ölüm yoksa, yaralanan kişiler dava açma hakkına sahiptir.
Ancak kaza neticesinde bir ölüm söz konusu ise ölen kişinin yakını da (anne, baba, eş, çocuk, nişanlı, kardeş, bakım ve desteği altındaki kişiler vb.) dava açma hakkına sahiptir.
Ölümlü Trafik Kazası Sonrasında Neler Yapabiliriz, Hangi Davaları Açabiliriz?
Eğer bir trafik kazası neticesinde bir yakınınızı kaybetmiş iseniz ölen kişinin yakını olarak (anne, baba, eş, çocuk, nişanlı, kardeş, bakım ve desteği altındaki kişiler vb.) hem maddi hem de manevi tazminat davası açabilirsiniz.
Maddi Tazminat: Cenaze nedeniyle yapılan giderler maddi tazminat olarak talep edilebileceği gibi, ölüm belirli bir süre tedavi gördükten sonra gerçekleşmişse yapılan tedavi giderleri de maddi tazminat olarak talep edilebilir.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Trafik kazası neticesinde ölen kişinin yakınları tarafından (anne, baba, eş, çocuk, nişanlı, kardeş, bakım ve desteği altındaki kişiler vb.), şayet kaza olmayıp ölen kişi yaşayacak olsaydı yaşamı boyunca yakınlarına sağlaması muhtemel maddi gelirlerin talep edilebileceği bir maddi tazminat türüdür.
Manevi Tazminat: Ölen kişinin yakınları tarafından (anne, baba, eş, çocuk, nişanlı, kardeş, bakım ve desteği altındaki kişiler vb.) duyulan acı, elem ve ızdırap duyguları nedeniyle maddi tazminat ile birlikte manevi tazminat davası da açılabilir.
Geçici Yaralanmalı Trafik Kazası Sonrasında Neler Yapabilirim, Hangi Davaları Açabilirim?
Eğer bir trafik kazası neticesinde vücudunuzun herhangi bir yerinden geçici bir şekilde yaralanmış iseniz, hem maddi hem de manevi tazminat talep etme hakkınız bulunmaktadır.
Burada dikkat edilmesi gereken husus trafik kazasında geçici olarak yaralanan kişinin yakınlarının tazminat talep hakkının olmaması, sadece yaralanan kişinin tazminat talep edebilmesidir. (Yaralanan kişinin reşit olmaması ve onun adına ailesinin dava açacağı durumlar bununla karıştırmamalıdır.)
Maddi Tazminat: Kazadan kaynaklı yaralanma neticesinde her türlü tedavi giderleri ile tedavi süresince çalışamamaktan kaynaklı olarak uğradınız muhtemel kazanç kayıplarınızı maddi tazminat davanıza konu edebilirsiniz.
Manevi Tazminat: Kaza sonrasında yaralanma kaynaklı ruhsal çöküntü ve psikolojik olarak olumsuz etkilenmeler gerekçesiyle yaşadığınız acı, elem, ızdırap ve üzüntüleri manevi tazminat davasına konu edebilirsiniz.
Kalıcı Yaralanmalı / Uzuv Kaybı Olan Trafik Kazası Sonrasında Neler Yapabilirim, Hangi Davaları Açabilirim?
Eğer bir trafik kazası neticesinde vücudunuzun herhangi bir yerinden kalıcı bir şekilde yaralanmış veya herhangi bir uzvunuzu kaybetmiş iseniz, hem maddi hem de manevi tazminat talep etme hakkınız bulunmaktadır.
Maddi Tazminat: Kazadan kaynaklı yaralanma neticesinde her türlü tedavi giderleri ile tedavi süresince çalışamamaktan kaynaklı olarak uğradınız muhtemel kazanç kayıplarınızı maddi tazminat davanıza konu edebilirsiniz.
Bununla birlikte kalıcı sakatlık ve/veya herhangi bir uzuv kaybı nedeniyle, dava esnasında tespit edilecek maluliyet oranına göre yaşamınızın geri kalanını etkileyecek işgücü ve kazanç kayıplarınızı da maddi tazminata konu edebilirsiniz.
Manevi Tazminat: Kaza sonrasında oluşan sakatlık ve/veya uzuv kaybı kaynaklı ruhsal çöküntü ve psikolojik olarak olumsuz etkilenmeler nedeniyle yaşadığınız acı, elem, ızdırap ve üzüntüleri manevi tazminat davasına konu edebilirsiniz.
Burada geçici yaralanmanın aksine, sakat kalan ve/veya herhangi bir uzvunu kaybeden kişinin yakınları da duyulan acı, elem ve ızdırap duyguları nedeniyle manevi tazminat davası açabilirler.
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davaları Kime Karşı Açılır?
Trafik kazası nedeniyle kazanın meydana gelmesinde kusuru olan aracın sürücüsüne karşı tazminat davası açılabileceği gibi onunla birlikte kusuru olmasa, hatta kaza esnasında orada bulunmasa dahi aracın sahibine ve varsa aracın işleteni (mesela otobüs firması gibi) aleyhine de dava açılabilir.
Ayrıca kazaya karışan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigostası) ve İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası yani Kaskosunu yapan sigorta şirketleri de yasa gereği maddi tazminattan sorumlu olup aleyhine dava açılabilir.
Bütün bu sorumlulara karşı kusurları dahilinde tek bir davada yer verilebilir, diğer bir deyişle hepsine tek tek ayrı dava açma durumu söz konusu değildir.
Dava Açsam Kazanabilir miyim?
Yasanın amir hükümleri doğrultusunda, bu konuda bugüne kadar açmış olduğumuz davaların tamamı olumlu olumlu sonuçlanmış olup, dava sürecinizi işinin uzmanı bir avukat vasıtasıyla takip etmeniz olası riskleri ortadan kaldırıp davalarınızın olumlu sonuçlanmasına fazlasıyla etki edecektir.
Açmak İstediğim Tazminat Davaları Zamanaşımına Uğramış mıdır? Geçmişe Dönük Olarak Dava Açabilir miyim?
Her davada olduğu gibi trafik kazaları nedeniyle açılacak tazminat davalarında da dava açma hakkınız mevcut olsa dahi bunu yasanın öngördüğü süreler içerisinde yapmak zorundasınız. Aksi takdirde dava hakkınız düşecek ve artık dava açsanız da mahkeme süresi içersinde açılmadığı için davanızı reddedecektir.
Peki trafik kazaları nedeniyle açılacak tazminat davasını hangi süre içerisinde açmalıyız? Her ne kadar Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesinde “Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar” denilse de aynı maddenin devamında “Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.” istisnası getirilmiştir.
Yasanın bu yollamasıyla da, 5237 sayılı Türk Ceza Yasası’na göre uzamış ceza zamanaşımı süreleri, kazada ölüm varsa (15) yıl, yaralı varsa (8) yıldır.
Davayı Nerede Açmam Gerekiyor?
Herhangi bir davanın hangi bölgede ve adliyede açılması gerektiği konusu hukuk dilinde “Yetki Kuralı” olarak geçmektedir. Bu kurala göre herhangi bir davayı istediğimiz herhangi bir yerde ve adliyede açma serbestliği bulunmamakta ve davanın türüne, dava konusuna ve olayın meydana geldiği yere göre değişkenlik göstermektedir.
Trafik kazalarından kaynaklı tazminat davalarında yasanın öngördüğü yetki kuralı ise dava açacak tarafa seçimlik haklar sunmuştur. Buna göre, bir trafik kazasından kaynaklı tazminat davası açacaksanız bunu davalılardan birisinin ikametgah adresinde (veya sigorta şirketinin merkez adresinde) açabileceğiniz gibi trafik kazasının meydana geldiği yer adliyesinde de açabilirsiniz. Bunun dışında davayı açacak davacının adresininin bulunduğu yer adliyesinde de dava açma hakkı bulunmaktadır.
Davayı Hangi Mahkemede Açmalıyım?
Herhangi bir davanın hangi mahkemede açılması gerektiği konusu ise hukuk dilinde “Görevli Mahkeme” olarak geçmektedir.
Yasada trafik kazası nedeniyle açılacak tazminat davalarında görevli mahkeme esas olarak Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ancak bunun istisnası ise, açılacak davada sigorta şirketi de davalılardan birisi olarak yer alacaksa Asliye Ticaret Mahkemesinde açılması gerektiğidir. Çünkü sigorta şirketi ticari bir nedenle sorumludur ve tek bir davada araç sürücüsü, sahibi, işleteni ve sigorta şirketine karşı Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açılmalıdır.
Dava Açarken Avukat Tutmalı mıyım?
Hukuk sistemimizde tazminatlarınızı alabilmek için açmanız gereken davalarda bir avukat tutma zorunluluğunuz olmamasına karşın, izlenecek hukuki yollar, dilekçelerinizin hazırlanması ve hukuki usuller açısından hak kaybına ve muhtemel bir davanın reddi durumuna mahal vermemek adına konunun uzmanı bir avukatla yola çıkmanızı tavsiye ederiz. Bu hususta dilediğiniz zaman bizimle irtibata geçerek fikir almaktan çekinmeyiniz.